banner-dh-vuot-can-cung-me-02.jpg

28/06/2010

Phòng ngừa bệnh quai bị

Bệnh quai bị là gì?

Bệnh quai bị là một bệnh truyền nhiễm cấp tính, do một loại siêu vi thuộc họ Paramyxoviridae gây ra. Biểu hiện chủ yếu của bệnh là sốt và sưng, đau một hoặc nhiều tuyến nước bọt. Thường gặp ở tuyến nước bọt mang tai, đôi khi có thể viêm ở tuyến nước bọt dưới lưỡi hoặc tuyến dưới hàm.

,

Ai có thể mắc bệnh?

Hơn 80% bệnh xảy ra ở trẻ em dưới 15 tuổi, thường gặp nhất là trẻ từ 6-10 tuổi. Người lớn cũng có thể bị mắc bệnh nếu không tiêm ngừa phòng bệnh trước đó.

Dịch bệnh thường xuất hiện ở những nơi tập trung đông đúc như trường học, ký túc xá v.v… 

Bệnh lây như thế nào?

Bệnh lây truyền chủ yếu qua đường hô hấp do tiếp xúc với các giọt nước bọt, hoặc các giọt chất tiết mũi họng của người bệnh được văng ra khi người bệnh ho hoặc nhảy mũi.
   
Người bị bệnh quai bị có thể lây lan cho người khác 1 tuần trước khi sưng tuyến mang tai và kéo dài 2 tuần sau khi sưng tuyến mang tai.

Thời gian lây mạnh nhất vào khoảng 2 ngày trước khi viêm tuyến mang tai.     

Biểu hiện của bệnh như thế nào?


Sốt cao, có thể lên đến 40OC, khô miệng, nuốt đau, nhức đầu.

Sưng to tuyến nước bọt vùng dưới hàm ở 1 bên hoặc cả 2 bên.

Ở các trẻ vị thành niên có thể có sưng căng và đau tinh hoàn 1 bên hoặc 2 bên.

Bệnh tiến triển và tự khỏi trong vòng 10 ngày (nếu không có biến chứng).

Bệnh có nguy hiểm không?

   
Đa số các trường hợp quai bị đều tự hồi phục không có biến chứng.

Tuy nhiên, vẫn có một số ít trường hợp có những biến chứng như: sẩy thai tự nhiên(nhất là ở giai đoạn đầu của thai kỳ), điếc, sưng phù nề tinh hoàn, buồng trứng v.v…Các biến chứng này thường gặp ở người lớn trẻ tuổi.     

Người bệnh cần phải được điều trị và chăm sóc như thế nào?

Người bệnh nên đến cơ sở y tế để được khám và điều trị đúng cách.
Vệ sinh cá nhân và tẩy uế các chất dịch tiết của người bệnh.

Không bôi hoặc đắp những thứ thuốc dân giang như vôi, trầu nhai…ở tuyến mang tai để tránh tình trạng nhiễm độc.

Tránh sử dụng các thức ăn, nước uống có vị chua.


Người bệnh nên nằm nghỉ nhiều, trẻ còn  đi học nên cho nghỉ học.

Chăm sóc răng miệng, ăn thức ăn lỏng, dễ  tiêu và nhiều chất dinh dưỡng để tăng sức đề kháng cho cơ thể.

Trong trường hợp có biến chứng viêm tinh hoàn thì nên mặc quần lót nâng dịch hoàn để giảm đau nhức.
         
Súc miệng nước muối.

Dùng thuốc hạ sốt giảm đau như Paracetamol, Aspirine.


Tuyệt đối không tự ý dùng kháng sinh nếu không có chỉ định của bác sĩ.

Phòng ngừa bệnh bằng cách nào?

Người bệnh phải nghỉ ngơi ở nhà, không đi làm, không đi học. Thời gian cách ly người bệnh trong khoảng10 ngày kể từ khi bắt đầu sưng tuyến mang tai.

Hạn chế tiếp xúc với người bệnh, khi tiếp xúc phải mang khẩu trang.

Vệ sinh cá nhân và nhà cửa:     

+ Không sử dụng chung các dụng cụ ăn uống (muỗng, nĩa, ly, chén,  dĩav.v…)

+ Thường xuyên lau sạch sàn nhà, bàn ghế, rửa sạch các đồ chơi của trẻ.

+ Rửa tay nhiều lần bằng xà phòng trong ngày, nhất là sau khi đi vệ sinh và trước khi ăn.

+ Che miệng khi ho, khi hắt hơi, sau đó phải rửa tay ngay bằng xà phòng.

+ Thực hiện tiêm phòng vắc xin để phòng bệnh chủ động.

Chích ngừa quai bị khi nào và ở đâu?

Hiện nay bệnh quai bị chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, vắc xin phòng bệnh quai bị thường kết hợp với phòng sởi và rubella (Trimovax, MMR). Sô lần tiêm:

1. Trẻ em từ 9 tháng – 12 tháng tuổi: tiêm 3 lần 

+ Lần 1: lúc 9 tháng tuổi
+ Lần 2: sau lần 1 sáu tháng
+ Lần 3: từ 4-12 tuổi

2. Trẻ em từ 12 tháng - 5 tuổi: tiêm 2 lần 

+ Lần 1: lúc 12 tháng tuổi
+ Lần 2: từ 4-12 tuổi

3. Trẻ em trên 5 tuổi và người lớn: chỉ cần tiêm 1 mũi duy nhất.

Những ai không nên tiêm hoặc hoãn tiêm vắc xin phòng ngừa quai bị?

Vì vắc xin ngừa quai bị chứa vi rút sống nên khôn tiêm ngừa quai bị khi:

Suy giảm miễn dịch nặng.

Bệnh ác tính toàn thân: Leucémie,  lymphoma…

Đang điều trị corticoid toàn thân liều cao, thuốc chống chuyển hóa, độc tế bào, xạ trị chống ung thư.

Phụ nữ mang thai và nghi ngờ mang thai không được tiêm vắc xin quai bị.

Những phụ nữ được tiêm vắc xin quai bị cần áp dụng biện pháp ngừa thai trong thời gian ít nhất là 28 ngày sau khi tiêm. 

Tiêm chủng vắc xin ở đâu?

Viện Pasteur Thành phố Hồ Chí Minh

Trung tâm Y tế Dự phòng Thành phố và Quận, Huyện.

Trạm Y tế Phường, Xã

Nếu có thắc mắc, liên hệ:

Trung tâm Truyền thông – Giáo dục Sức khỏe
59B Nguyễn Thị Minh Khai, Quận 1, Tp.HCM – ĐT: 39 309 878
Website: www. medinet.hochiminhcity.gov.vn

Trung tâm Y tế Dự phòng Thành phố
699 Trần Hưng Đạo, Quận 5, Tp.HCM – ĐT: 39 234 939
 


Theo

Tờ rơi Trung tâm Truyền thông – Giáo dục sức khỏe  Tp.HCM (05/2010)