Ngày 12/12/2025

Thông tin thuốc tháng 11/2025: Phương pháp giảm đau trong thủ thuật phụ khoa

    1.   Khái niệm

    Các thủ thuật phụ khoa như đặt dụng cụ tử cung, sinh thiết nội mạc tử cung, soi cổ tử cung, sinh thiết cổ tử cung, chụp tử cung – vòi trứng, hút lòng tử cung, khoét chóp tử cung bằng vòng điện,… thường được thực hiện trong điều trị ngoại trú. Việc kiểm soát đau hiệu quả là hết sức cần thiết trong quá trình thực hiện các thủ thuật này. Những thuốc được sử dụng để giảm đau bao gồm thuốc gây tê tại chỗ, thuốc giảm đau kháng viêm không steroid (NSAID - Nonsteroidal anti-inflamatory drug), thuốc an thần hoặc thuốc giãn cơ cũng có thể được xem xét trong một số trường hợp. Việc lựa chọn phương pháp giảm đau thay đổi tùy theo loại thủ thuật phụ khoa, đặc điểm của người bệnh cũng như điều kiện sẵn có của cơ sở y tế.

    2.   Phương pháp giảm đau trong thủ thuật phụ khoa dựa theo y học chứng cứ

    Phương pháp

    can thiệp

    Phân nhóm thuốc

    Liều dùng, đường dùng

    Ghi chú

    Đặt dụng cụ tử cung 

    ü  Các thuốc gây tê tại chỗ có thể làm giảm đau khi đặt dụng cụ tử cung

    Lidocaine –prilocaine dạng kem

    Thuốc gây tê tại chỗ

    Lidocaine 2,5%, prilocaine 2,5% dạng kem

    ₋      Bôi thuốc vào kênh cổ tử cung

     

    Thuốc phun mù lidocaine

    Thuốc gây tê tại chỗ

    Thuốc phun mù lidocaine 10%

    ₋       Bơm vào cổ tử cung (3 lần bơm), trước thủ thuật 3 phút

     

    Gây tê cạnh cổ tử cung bằng lidocaine

    Thuốc gây tê tại chỗ

    Lidocaine 1% 20ml

    ₋      2ml tiêm vào cổ tử cung ngoài, vị trí 12 giờ

    ₋      18ml tiêm sâu 3cm vào vòm âm đạo, vị trí 4 giờ và 8 giờ

    Tác dụng phụ của chỉ định gây tê cạnh cổ tử cung là đau

    Sinh thiết nội mạc tử cung

    ü  Thuốc gây tê tại chỗ và thuốc giảm đau kháng viêm không steroid uống trước thủ thuật có thể giảm đau khi sinh thiết nội mạc tử cung

    Thuốc phun mù lidocaine

    Thuốc gây tê tại chỗ

    Thuốc phun mù lidocaine 10%

    ₋      Bơm vào bề mặt cổ tử cung (4 lần bơm), trước thủ thuật 3 phút

     

    Lidocaine gây tê cạnh cổ tử cung và tử cung

    Thuốc gây tê tại chỗ

    Lidocaine 1% 10 ml

    ₋      Gây tê cạnh cổ tử cung

    Sau đó, lidocaine 2% 5ml

    ₋      Đưa thuốc vào buồng tử cung bằng cathater

     

    Lidocaine gây tê cạnh cổ tử cung và tử cung

    Thuốc gây tê tại chỗ

    Lidocaine 2% 5 ml

    ₋      Gây tê cạnh cổ tử cung

    Sau đó, lidocaine 2% 5ml

    ₋      Đưa thuốc vào buồng tử cung bằng cathater

     

    Lidocaine dạng gel

    Thuốc gây tê tại chỗ

    Lidocaine 2% 3ml dạng gel

    ₋      Bôi thuốc vào vị trí kẹp và kênh cổ tử cung, trước thủ thuật 3 phút

     

    Levobupivacaine

    Thuốc gây tê tại chỗ

    Levobupivacaine 0,5% 5ml

    ₋      Bơm thuốc vào trong tử cung

    Tăng tỷ lệ đáp ứng thần kinh phế vị

    Lidocaine

    Thuốc gây tê tại chỗ

    Dung dịch lidocaine 2% 5ml

    ₋      Bơm thuốc qua kênh cổ tử cung vào khoang tử cung

     

    Naproxen

    NSAID

    Naproxen 500 mg:

    ₋      Uống 30 phút trước thủ thuật

    Kích ứng dạ dày

    Nội soi buồng tử cung (chẩn đoán và phẫu thuật)

    ü  Khuyến cáo sử dụng thuốc gây tê tại chỗ bằng đường tiêm khi nội soi buồng tử cung trong chẩn đoán và phẫu thuật, hoặc cắt lọc nội mạc tử cung. Misoprostol giúp giảm đau trong thủ thuật, nhưng có thể gây tác dụng phụ trước thủ thuật (đau bụng, rối loạn tiêu hóa).

    Misoprostol

    Thuốc làm mềm cổ tử cung

    Misoprostol 50mcg

    ₋      Đặt âm đạo vào đêm trước ngày thực hiện thủ thuật

    Đau bụng, chuột rút

    Misoprostol 200mcg

    ₋      Ngậm dưới lưỡi trước thủ thuật 2 giờ

    Chảy máu (lóm đóm)

    Misoprostol 400mcg

    ₋      Uống trước thủ thuật 12 giờ và 24 giờ

    Đau bụng, chuột rút

    Misoprostol 400mcg

    ₋      Đặt âm đạo trước thủ thuật 12 giờ và 24 giờ

    Đau bụng, chuột rút

    Gây tê trong cổ tử cung

    Thuốc gây tê tại chỗ

    Prilocaine 1% 10ml

    ₋      Tiêm vào thành sau cổ tử cung, vị trí 4 giờ và 8 giờ

     

    Cắt lọc nội mạc tử cung

    Gây tê tại sừng trong tử cung

    Thuốc gây tê tại chỗ

    Mepivacaine 3% 1ml + bupivacaine 0,5% 1ml:

    ₋      Tiêm vào giữa mỗi lỗ vòi trứng trong khoang tử cung

     

    Chụp tử cung – vòi trứng

    ü  Thuốc gây tê lidocaine–prilocaine 5% dang kem, bôi cổ tử cung có thể giảm đau khi dùng kẹp và ống thông

    Lidocaine –prilocaine dạng kem

    Thuốc gây tê tại chỗ

    Lidocaine –prilocaine 5% dạng kem

    ₋      Bôi thuốc vào niêm mạc đường sinh dục trước thủ thuật

     

    Indomethacin

    NSAID

    Indomethacin 50mg

    ₋      Uống 30 phút trước thủ thuật

     

    Hút buồng tử cung

    ü  Gây tê cạnh cổ tử cung giúp giảm đau trong hút buồng tử cung. Thuốc NSAID dùng trước thủ thuật giúp giảm đau sau thủ thuật.

    ü  Thuốc giảm đau nhóm opioid hoặc thuốc an thần đường uống không làm giảm đau trong thủ thuật, nhưng thuốc an thần có thể giúp giảm lo âu.

    Gây tê cạnh cổ tử cung

    Thuốc gây tê tại chỗ

    Lidocaine 1% 20ml

    ₋  Tiêm sâu 1-1,5 cm vào vùng cổ tử cung và âm đạo, vị trí 3 giờ và 9 giờ

     

    Ibuprofen (kết hợp với gây tê cạnh cổ tử cung)

    NSAID

    Ibuprofen 800mg

    ₋      Uống 1 giờ trước thủ thuật

     

    Khoét chóp cổ tử cung bằng vòng điện – LEEP (Loop electrosurgical excision procedure)

    ü  Thuốc gây tê tại chỗ được khuyến cáo sử dụng.

    Thuốc phun mù lidocaine

    Thuốc gây tê tại chỗ

    Thuốc phun mù lidocaine 10%

    ₋      Bơm vào cổ tử cung (4 lần bơm- 40mg), trước thủ thuật 3 phút

    Ít tác dụng phụ và ít đau (so với gây tê cạnh cổ tử cung hoặc tiêm)

    Lidocaine dạng xịt + bupivacaine

    Thuốc gây tê tại chỗ

    Lidocaine 10mg dạng xịt

    ₋      Xịt 5 nhát vào cổ tử cung ngoài

    Sau đó, bupivacaine hydrochloride 0,5% 2ml

    ₋      Tiêm dưới niêm mạc cổ ngoài tử cung, tại vị trí 3, 6, 9 và 12 giờ.

     

    Bupivacaine

    Thuốc gây tê tại chỗ

    Bupivacaine hydrochloride 0,5% 2ml

    ₋      Tiêm vào cổ tử cung tại vị trí 2, 4, 7, 11 giờ, trước thủ thuật 1 phút

     

    Soi cổ tử cung, sinh thiết cổ tử cung

    ü  Thuốc gây tê tại chỗ được khuyến cáo sử dụng

    Prilocaine với felypressin

    Thuốc gây tê tại chỗ và thuốc co mạch

    Prilocaine 3% 5ml với felypressin (0,03 IU/ml)

    ₋      Tiêm vào cổ tử cung

     

    Buồn nôn, chóng mặt, nôn

    Prilocaine 3% 1,8ml (30mg) + 0,54mcg felypressin

    ₋      Tiêm vào cổ tử cung

     

    Thuốc phun mù lidocaine

    Thuốc gây tê tại chỗ

    Thuốc phun mù lidocaine 10%

    ₋      Bơm vào cổ tử cung ngoài, trước thủ thuật 2 phút

    Ít đau

    Lidocaine

    Thuốc gây tê tại chỗ

    Lidocaine 10% 1 ml

    ₋      Tiêm trong cổ tử cung cạnh vị trí sinh thiết, trước thủ thuật 1 phút

     

    Etoricoxib

    NSAID

    Etoricoxib 90mg

    ₋      Uống 30 phút trước thủ thuật

    Buồn nôn, nôn ói và chóng mặt

    3. Tóm tắt

    Hiện tại vẫn chưa đủ bằng chứng kết luận phương pháp giảm đau nào là tối ưu trong thủ thuật phụ khoa. Cần thận trọng khi áp dụng dữ liệu về hiệu quả giảm đau của thủ thuật này cho thủ thuật khác. Việc kiểm soát đau trong thủ thuật phụ khoa cũng có thể gây khó chịu và kéo dài thời gian thực hiện thủ thuật. Do đó, nên trao đổi với người bệnh để lựa chọn biện pháp giảm đau phù hợp. Ngoài ra, mỗi phương pháp giảm đau có thể hiệu quả đối với người này nhưng không đáp ứng tốt với người khác, vì vậy cần chú ý cá thể hóa điều trị trên từng người bệnh.

    Tài liệu tham khảo

    Pain Management for In-Office Uterine and Cervical Procedures: ACOG Clinical Consensus No. 9. Obstet Gynecol. 2025 May 15;146(1):161-177. doi: 10.1097/AOG.0000000000005911. PMID: 40373312.

    DS. Võ Trương Diễm Phương

    Kết nối với Bệnh viện Từ Dũ